پیکان هم رفت

پیکان، خودرویی که هیچ ایرانی هنوز هم رفتنش را باور نکرده است، خودرویی که عشق بسیاری از دارندگان آن بود ، خودرویی که صنعت خودروی ایران را از ورشکستگی نجات داد و خودرویی که بسیاری از بیکاران را به کار رساند، بنا به رسم روزگار خداحافظی ‌کرد.
به گزارش خبرنگار ایسنا، بالاخره بعد از کش‌وقوس‌های فراوان و پس از تولید دو میلیون و 295 هزار دستگاه آخرین پیکان دقایقی قبل از ظهر روز یکشنبه از خط تولید گذشت و راهی موزه شد.
به گزارش خبرنگار صنعت خودرو خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، امروز(یکشنبه) با حضور وزیر صنایع و معادن و رییس سازمان حفاظت محیط زیست خط تولید پیکان به طور رسمی تعطیل شد.
اسحاق جهانگیری در مراسمی نمادین بر لوح یادبود پیکان نوشت:« پیکان ارابه‌ای بود که صنعت خودرو ایران بر دوش آن شکل گرفت و امروز به موزه می‌رود تا نشانه اعتلای صنعت خودرو ایران باشد.»
همچنین قرار است فردا(دوشنبه) با حضور رئیس جمهور جشنی با عنوان «خودکفایی در تولید خودرو» برگزار شود.
به گزارش ایسنا از سال 1342 تاکنون دو میلیون و 295 هزار دستگاه پیکان تولید شده که قرار است بزودی ال-90 جایگزین آن شود.
ال-90 قرار است بین سال‌های 2006 تا 2012 به تولید یک میلیون و 800 هزار دستگاه برسد.
ایران ناسیونال یا همان ایران خودرو که مادر پیکان در 40 سال اخیر بوده روز 12 مهرماه 1341 با سرمایه‌ای در حدود 10 میلیون تومان و با هدف مونتاژ و تولید انواع خودرو متولد شد و از 28 اسفندماه 1342 با تولید اتوبوس شروع به کار کرد.
اما تولید اتوبوس آن هم به تیراژ محدود خواسته‌های برادران خیامی، مدیران آن روز ایران خودرو، را برآورده نمی‌کرد، و به همین دلیل در آن زمان آنها سعی کردند با کارخانجات خودروسازی دنیا ارتباط برقرار کنند تا بتوانند خودرویی را برای اقشار متوسط در ایران تولید کنند.
فورد، پژو، فولکس‌ و تالبوت برخی گزینه‌هایی بودند که با آنها تماس برقرار شد. هنوز هم بسیاری بر این باورند که استعمار پیر انگلستان که صنعت خودروی خود را در آن روزگار مظهر اراده ملی خود می‌دید، به وسیله راه‌هایی که همه به آن روش‌های انگلیسی نام می‌دهند سبب شد تا شرکت تالبوت بتواند جای شرکت‌های آلمانی و فرانسوی را بگیرد؛ اما عده‌ای دیگر نیز می‌گفتند در آن زمان تنها کارخانجات انگلیسی روی خوش به مدیران ایران خودرو نشان دادند. به هرحال پیکان وارد ایران شد.
درسال 1345 قراردادی بین شرکت ایران خودرو و تالبوت در مورد مونتاژ و ساخت خودروی پیکان که نام انگلیسی آن هیلمن بود منعقد شد و به طور رسمی با وارد شدن قطعات از تالبوت انگلستان که در آن روزگار زیرمجموعه شرکت کرایسلر آمریکا بود تولید پیکان در اردیبهشت سال 1346 با ظرفیت 60 هزار دستگاه آغاز شد، این تیراژ به تدریج به 120 هزار دستگاه رسید.
اما ورود اولین پیکان به خیابان‌های تهران بسیار جالب بود، خودرو بعد از طی مسافت کمی جوش می‌آورد، علت هم مشخص بود، رادیاتور برای انگلستان طراحی شده بود نه ایران؛ بعدها با اصلاح این ایراد، مشکل پیکان تا حدودی حل شد.
تولید داخل این خودرو به آرامی و با شکل‌گیری قطعه‌سازان کوچک و بزرگ و با به وجود آمدن نظام‌های مهندسی در حال افزایش بود.
شاید دانستن این مطلب جالب است که تولید این خودرو پس از یک دهه تولید در انگلستان، در ایران شروع شد. پیکان را شاید هنوز هم بتوان در استرالیا دید، محبوب‌ترین مکان‌هایی که بعد از ایران این خودرو در آن تولید یا فروخته شده است را می‌توان انگلستان و استرالیا دانست.
چهره خودرو که طراحی آن در سال 1965 به پایان رسیده و در سال 1966 نیز در شهر کاونتری انگلستان تولیدش آغاز شده بود آکنده از فرم‌های هندسه و قرینه‌ای است که چهره یک اتومبیل کلاسیک را تداعی می‌کند.
مدل‌های اولیه پیکان در انگلستان دارای حجم موتور 1725 سی‌سی بود، در سال‌های بعد یعنی سال 1969 مدل دولوکس پیکان که در ایران نیز بسیار مشهور است ساخته شد.
بهترین مدل پیکان که در ایران معروف به پیکان اونجر است نیز در سال 1975 ساخته شد؛ تالبوت در آن زمان موتور پرتحرک فورد را بر روی پیکان گذاشته بود.
پیکان تا قبل از انقلاب در بیش از شش مدل تولید شد که پیکان استیشن، دولوکس، کار، جوانان برخی از مدل‌های قبل از انقلاب پیکان است.
روند مونتاژ خودرو در ایران خودرو به همین ترتیب تا سال 1364 ادامه یافت و تا این سال کماکان قطعات اصلی از خارج وارد و شرکت ایران خودرو آن را مونتاژ می‌کرد، و در کنار آن قسمت‌هایی چون بدنه، رادیاتور، شیشه و کمک فنر عقب و جلو در ایران ساخته می‌شد.
در سال 1364 خط تولید پیکان تالبوت انگلستان متوقف و در شرکت پژو فرانسه ادغام شد. با توجه به این وضعیت، تولید پیکان از سقف بیش از 70 هزار دستگاه در سال 1363 به سه هزار دستگاه در سال 1368 رسید و عملا خط تولید پیکان می‌رفت تا با توقف روبه‌رو شود.
اما در سال 1368 مدیران آن زمان ایران خودرو تصمیم گرفتند تا خطوط دست دوم شرکت تالبوت را خریداری کرده و با تقسیم آن در تولید کنندگان قطعات خودرو و بازسازی بخشی از خطوط تولید ایران خودرو سعی کردند پیکان را از ورطه نیستی نجات دهند، اما بعد از نصب خطوط ایران خودرو با خطوط ناقص ، دست دوم و مستهلک شده‌ای روبه‌رو بودند که کاستی‌های فراوانی داشت.
در سال 1370 صنعت خودروی ایران به جانداری نیمه‌مرده شبیه بود؛ رکود اقتصادی و صنعتی بعد از جنگ و حدود هفت سال خواب زمستانی، ایران خودرو را در آستانه نابودی قرار داده بود.
در آن زمان بسیاری معتقد بودند دیگر احتیاجی به صنعت خودرو نیست و عده‌ای نیز خواستار ادامه تولید کارخانجات خودروسازی و نجات آن بودند، اما پیکان در آن سال‌ها، صنعت خودروی ایران را نجات داد و جریان حیاتی سرمایه را به شرکت ایران خودرو بازگرداند.
حتی در اوایل دهه 70 و واردات انبوه خودرو، این خودرو از محبوبیت نیفتاد و هم‌چنان پول رایج بازار خودروی ایران بود.
راحت تعمیری، ارزان بودن تعمیر، همه‌جا تعمیری، هزینه کم و انس مردم ایران با این خودرو، هم‌چنان این خودرو را تا سال 1380 به عنوان پرمشتری‌ترین خودرو مطرح می‌کرد.
خودروی پیکان از طی دهه 70 به بعد سبب شد مراکز قطعه سازی نیز بعد از انقلاب دوباره با داخلی سازی قطعات پیکان شکل بگیرد، بسیاری از قطعه سازان از کپی کاری قطعات پیکان به روش مهندسی معکوس به دانش ساخت دست یافتند وتا جایی پیش رفتند که هم اکنون به اروپا و آمریکا نیز صادرات قطعه انجام می‌دهند.