استراتژی سایپا تنوع محصول در آینده است

***لطفا با تشریح فراز و نشیب های صنعت خودرو راهکارهای بهره گیری ازتجارب گذشته برای جلوگیری از بروز مجدد بحرانها را بفرمائید؟

این مستلزم مقدمه ای است. تا پیش از سال72،فقط 30 درصد پیکان ساخت داخل بود،اما از سال 72 به بعد روند ساخت داخل شدن خودرو بشدت اوج گرفت .از همان سال به بعد باشکل گیری ساپکو در کمتراز 4یا 5سال ،98درصد پیکان ساخت داخل شد.

در مرحله دوم ساخت پیکان ،قطعات اصلی و تکنولوژی استفاده شده بر روی پیکان مثل موتور و قطعات سیلندر،سر سیلندرو اکسل ساخت داخل شد.

ادامه فعالیت های صورت گرفته ازسال72باعث شد طی 5تا 6 سال پژو 405نزدیک به 80درصدو کمی بعد بیش از 90درصد آن نیز ساخت داخل شود.

با این مقدمه درمورد پیکان خواستم این نکته را یادآوری کنم که درابتدای امر یعنی بعد از انقلاب با روی کارآمدن نیروهای جوان و متعهد درصنعت خودرو اهداف متصور خیلی بسرعت دست یافتنی تر می نمود. اما متاسفانه با حادثه جنگ تمامی چرخه صنعتی کشور دچار اختلال شد،که بنوبه آن صنعت خودرو نیز ازاین فرآیند بی نصیب نماند.

اما بعد ازجنگ و با بازیابی مجدد از داشته های گذشته نیروهای جوان وفعال به عرصه سازندگی روی آوردن که ماحصل آن ارتقا سطح کمی وکیفی محصولات تولیدی می باشد.

نکته قابل ملاحظه این است که درابتدا ،خلا سرمایه در صنعت خودرو عاملی برای ساکن شدن این چرخه بود،امابتدریج این معضل حل و درحال حاضر به جائی رسیده ایم که می توانیم ادعا کنیم ، از این حیث خود کفا شده ایم اما این را نباید فراموش کنیم که تنها فرآیند سرمایه عاملی برای رشد و توسعه است ،بلکه باید این فرآیند را با فرآیندهای همچون دانش فنی و تکنولوژی روز دنیا توامان کرد.

دراین میان استفاده و بهره گیری ازتجارب گذشته و برنامه ریزی می تواند عاملی برای عدم تکرار نشیب های سابق باشد.

***ما برای خودرو ساز شدن چه هزینه های را پرداخته ایم و ماحصل آن چه بوده است؟

همانطور که می دانید بدون سرمایه گذاری و انتقال دانش فنی و تکنولوژی به ثمر رسیدن پروژه هایی همچون ساخت داخل کردن تمامی قطعات خودرو خیلی سخت است و از طرف دیگر کشورهای دارای تکنولوژی در برابر انتقال این فرآیند به انحای مختلف مانند سیاسی ،اقتصادی مقاومت می کنند.درچندی پیش این عوامل باعث شد تاهزینه های اجتماعی فراوانی را برای خودرو ساز شدن بپردازیم.

اما اینکه با این هزینه ها چه عایدمان شد باید مثالی به منظور روشن شدن مسئله بزنم .

در سال 72حدود یک میلیارد دلار فروش صنعت خودرو بود که ازاین میزان تنها 300میلیون دلار به بخش تولید ساخت داخل اختصاص داشت. این روند باشکل گیری هسته اولیه شرکت ساپکو تغییر کرد.

در سال 83،84 فروش صنعت خودرو 12میلیارد بود که کمتر از 30 درصد آن هزینه خریدخارجی بود و این ارقام حکایت از برنامه دقیق وتدوین شده ای داشت که در اوایل دهه هفتاد پایه گذاری شده بود.

امروز بعد از نفت ،بیشترین فروش صنعتی کشور متعلق به صنعت خودرو آنهم با بیش از 75 درصد ساخت تولید داخل است.مجموعه ایران خودرو و سایپا طی چند سال اخیر بیش از 25 تا 30 درصد رشد کرده اند که این امر متکی برتلاش ها و جدیت این دو مجموعه برای دست یابی به جایگاه ساخت داخل می باشد.

***برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که این صنعت مزیت نسبی برای کشور ندارد و اگر صنایع مولد دیگری به اندازه صنعت خودرو مورد حمایت قرار می گرفتند امروز صنعت کشور گامهای بلندتری برداشته شده بود.نظرشما دراین مورد چیست؟

توجه داشته باشید که ساخت داخل کردن خودرو باعث شد که بیش از 3 هزار واحد کوچک و بزرگ به ساخت قطعات و مجموعه های صنعتی خودرو مشغول باشند.علاوه براین صنایع بزرگی همانند فولاد ،پتروشیمی و آلومینیوم توانستند بااتکا به صنعت خودرو رشد تکنیکی پیدا کنند.

برای مثال برنامه که جهاد دانشگاهی صنعت شریف با سایپا و فولاد مبارکه روی تحقیقات استفاده از ورق برای بدنه شروع کرد،4،3 سالی است که به بار نشسته و بیش از 70درصد مصرف ورق صنعت خودرو ازنظر تکنیکی قابلیت ساخت داخل را دارد.

این درحالی است که سالهای گذشته از 10 درصد ورق آهن مورد نیاز از فولاد مبارکه تهیه می شد.

صنعت خودرو محرک قریب به 60 نوع صنعت دیگر از فولاد و ریخته گری گرفته تاالکترونیک و مکانیک می باشد.

ازهمه این موارد مهم تر این صنعت بطورمستقیم 70هزار شغل بطورمستقیم و نزدیک به 1 میلیون شغل وابسته ایجاد می کند که هیچ صنعتی قادربه این امرنیست.

***باتوجه به مواردی که درباره سختی انتقال دانش فنی گفتید،راهکارهای دست یابی به تکنولوژی دنیا را بفرمائید؟

انتقال تکنولوژی می تواند ازطریق جوینت شدن سازندگان قطعات و خودروسازان ایران باشرکتهای مهم و بزرگ دردنیا احراز شود.

اما این نکته رانباید فراموش کنیم سیاست های کلان صنعتی کشور باید پذیرائی این فرآیند باشد و دراین سیاست ها بطور شفاف راهکارهای جذب سرمایه گذاری و راهکارهای انتقال تکنولوژی نیز بیان شده باشد.

خیلی از کشورهای توسعه یافته با بررسی تجارب گذشته کشورهای موفق ،این تجارب را به عنوان یک سند راهبردی و استراتژیک خود مبدل کردند که با طی کردن این مسیر درحال حاضر خود به عنوان یک رقیب قرص و محکم در کارزار صنعت خودروی جهان بدل شده اند.

دراین بخش ما نیازمند یک بازنگری کلی هستیم .بازنگری که مبتنی بر واقعیت های موجود و داشته های می باشد که برهمین اساس می توان با استفاده از تجارب گذشته خود و کشورهای توسعه یافته و داشتن یک برنامه راهبردی اهداف متصور در سند چشم انداز بیست ساله را محقق کرد.

***واقعیت های موجود فضای مبهمی را در پیش اذهان منتقدین و یا حتی همراهان قرار داده است.بطورمثال رشد صنعت خودرو در کنار بدهی زیاد خودروسازان به بخش قطعه سازی از جمله مواردی است که می توان به آن اشاره کرد. لطفا این فضا راتشریح کنید؟

درهمه کشورها سرمایه گذاری برای بازدهی طولانی مدت ازمنابع بانکی و سرمایه گذاری از بودجه عمرانی صورت می گیرد. ولی متاسفانه بانک های ایران دراین بخش نتوانستد پاسخگوی نیازمندیهای صنعت باشند.

این درحالی است که خود بانک ها هم درصدد تجربه کردن راهکارهای سرمایه گذاری هستند.

خودروسازان برای سرمایه گذاری در زمینه تحقیقات،طراحی و به روز کردن خطوط تولیدی خویش نیازمند نقدینگی هستند. دراینجا بازهم می توان مجدد به همان سند استراتژیکی اشاره کرد که خلا آن در صنعت محسوس می باشد و این سند می تواند خیلی از گره های بزرگ سرمایه گذاری را حل کند.

البته سایپا طی چهارسال گذشته طبق قراردادهای فیمابین خود به تعهداتش عمل کرده است ولی درهر حال سایپا هم مثل سایر خودرو سازها دچار مشکل نقدینگی و محدودیت های مالی می باشد.

***با وجود این مشکل چگونه می توان دانش فنی تولید را منتقل کرد؟

اگر ما برای خرید تکنولوژی هزینه کنیم و نتوانیم این تکنولوژی را بومی سازی کنیم درحقیقت سرمایه ها را هدر داده ایم.

برای انتقال تکنولوژی باید از روشهای همچون افزایش تولید،جوینت شدن با دارندگان دانش تکنولوژی روز دنیا،و تجمیع سرمایه های اندک بخش خصوصی استفاده کرد.

و از همه مهمتر می توان ازکمک های دولت نیز به عنوان حامی بزرگ صنعت استفاده کرد که با ایجاد بستر مناسب سرمایه گذاری خارجی در ایران این بخش را در دست یابی به دانش فنی روز و انتقال تکنولوژی رهنمون سازد.

در شرکت سایپا با مدیریت مالی خوب توانسته ایم به تعهداتمان عمل کنیم و این در حالی است که بخشی از منابع نقدینگی را از سرمایه خودمان و بخشی را از اعتبارات بانکی و فروش نقد و پیش فروش تامین کردیم .

این مدیریت مالی عاملی شده است که بتوانیم در پروژه های همچون جوینت شدن باخودروسازان بزرگ و حمایت از قطعات سازان به منظور بهره گیری از دانش فنی روز دنیا موفق عمل کنیم.

***اجازه بدهید کمی در مورد سایپا صحبت کنیم،وضعیت تولید پراید چگونه است؟آیا برنامه ای برای جایگزین کردن خودروی به جای این محصول دارید؟

پراید پرتیراژترین محصول سایپا است.امسال بیش از 40 درصد تولیدات خودروی سواری کشور به پراید اختصاص داشت.

برآوردها حکایت ازآن دارد که این خودرو با مصرف کمی که دارد و با توجه به سهمیه بندی احتمالی بنزین در آینده باتقاضای زیادی روبرو شود.

امروزه با افزایش تیراژ تولید و کاهش هزینه های سربار شرکت و علیرغم افزایش قیمت مواد اولیه ،دستمزد و انرژی توانستیم قیمت این خودرو راثابت نگه داریم.

سایپا توانسته با شیوه فروش جدیدی که به کار گرفته است،طبقاتی را که هیچ وقت نمی توانستند تصور کنند صاحب خودرو می شوند راصاحب خودرو کند .

برای امسال هم سعی می کنیم قیمت خودرو را علیرغم افزایش قیمت مواد اولیه و دستمزد ثابت نگاه داریم .

به سازی های که در آینده صورت خواهد گرفت ،این خودرو را تبدیل به خودروی ملی خواهد کرد.

***چه برنامه ای برای ارتقا خدمات پس ازفروش این خودرو دارید؟

عرضه زیاد قطعات یدکی با قیمت بسیار پایین ،افزایش نمایندگیهای فروش در حدود 500مرکز و افزایش عاملیت های مجاز به بیش از 1000مرکز تنها بخشی از برنامه های خدماتی برای محصول پراید است.

همچنین با عمومی تر کردن آموزش کار با این خودرو برای هر مشتری که مجانی در سایپا صورت می گیرد وتمهیداتی نیز برای امداد درنظر گرفته ایم که امیدواریم با توکل بخدا بتوانیم ازعهده این امر خطیر برآئیم.

لازم به ذکراست هم اکنون سایپا دارای 500خودروی مجهز امدادی است .

***درباره ویژگی های پراید جدید توضیح دهید؟

نیو پراید از آخر امسال باتغییرات اساسی دربدنه ،چراغ ها،سپر و قسمت های داخلی و تزئیناتش به بازار عرضه عرضه خواهد شد.

البته موتور این خودرو درسال های گذشته با مشارکت زیمنس و ساژم انژکتوری و تقویت شده بود.

نیو پراید استاندارد یورو 2 را پاس کرده و با دوگانه سوز کردن این خودرو که بهترین خودروی CNGسوز کشور شناخته شده،پیش بینی می شود بازار خوبی خواهد داشت.

امیدواریم با تولید 100 هزار دستگاه در سال جاری و بیش از 300هزار دستگاه پراید دوگانه سوز در سال آینده کمکی به صرفه جویی مصرف بنزین در کشور کنیم.

ازتاریخ 1/04/86 تمامی خودروهای پراید به صورت دوگانه سوز تولید خواهند شد، که البته تمهیدات لازم برای آموزش نمایندگی ها اندیشیده شده و الان بیش از 50نمایندگی آموزش دیده و تا پایان سال تمامی نمایندگی ها را آموزش خواهیم داد.

***قیمت این خودرو را چقدر ارزیابی می کنید؟

قیمت این خودرو با افزایش جزئی نسبت به پراید معمولی خواهد بود.

با توجه به اینکه دولت 700هزار تومان بابت صرفه جوئی در مصرف سوخت به هرخودرو دوگانه سوز اختصاص داده است،تخمین می زنیم فقط 100تا 150هزار تومان افزایش قیمت داشته باشیم .

امسال قصد داریم حداقل 100هزار دستگاه ازاین خودرو را جایگزین خودروهای فرسوده کنیم .برای سال آینده 200هزار دستگاه ازاین خودرو را با خودروهای فرسوده جایگزین می کنیم.

***تولید پراید کی متوقف خواهد شد؟

این خودرو ازنظر امکان تولید تا سال 90تولید خواهد شد.البته اگر بتوانیم در آن سال استاندارد یورو 3رابگیریم و در صورت نیاز و تقاضای مردم بازهم تولید می کنیم .

***دراین صورت وضعیت تولید ال نود چگونه خواهد بود؟

با آمدن ال نود طبیعتا یک مقدار ازظرفیت تولید پراید که الان حدود 430هزار دستگاه است ،کاهش خواهد یافت.

در سال 86 بخشی از ظرفیت پارس خودرو به تولید ال نود اختصاص می یابد و به همان میزان از تولید پراید کاهش می یابد .ولی برآوردها نشان می دهد محصول پراید تا سال 90با تقاضای بالای مردم مواجه خواهد بود.

***استراتژی سایپا برای سالهای آینده و رقابت با سایر خودروسازان نظیر ایران خودرو چیست؟

البته سایپا ،ایران خودرو را به عنوان یک رقیب نمی داند،بلکه آن را یک رفیق خوب می بیند و سعی می کنیم با ایران خودرو ،پروژه های مشترک تعریف کنیم.

سایپادر 5سال گذشته به دنبال پاسخ دادن به تقاضای انباشته جامعه تقاضا بود که الحمد الله توانستیم با افزایش تولیدبه طور متوسط 30درصد در سال تا حدودی پاسخ دهیم .نمونه بارز این مساله تولید بیش 400هزاردستگاه پراید در سال جاری است.

در برنامه 5ساله دوم یعنی 86تا 90،تنوع محصول سرلوحه سیاست سایپا است.

از سال 86 ما علاوه بر تولیدات گذشته محصولات جدیدی مثل مگان،C4،C5و ال نود را به بازار عرضه می کنیم.

درسال بعد81S را که یک محصول جدید است و طراحی آن درسایپا صورت گرفته به عنوان جایگزین بخشی از بازار پراید عرضه خواهد شد .

در حال حاضر طراحی این خودرو نهائی شده و در مر حله ساخت اجزاء آن هستیم.

***S81چه موقع و با چه قیمتی به بازار عرضه می شود؟

پیش بینی می کنیم اردیبهشت سال 87به بازار عرضه شود.تخمین می زنیم قیمتش در حدود پراید باشد البته بااستانداردهای جدید و شکل و شمایلی به روز عرضه خواهد شد.

***سایرمحصولات جدید با چه قیمتی و در چه زمانی روانه بازارمی شود؟

در مورد خودروی C4 درحال مذاکرات نهایی با سیتروئن هستیم و دراواخر سال 87به بازار می آید.این خودرو فقط در ایران و چین تولید می شود و 50درصد برای بازارداخل و 50درصد برای صاردات تولید می شود.

تخمین می زنیم قیمت این خودرو درحدود 20میلیون تومان باشد.

خودروی C5راتا اوایل مهرماه امسال واردمی کنیم .البته بخش اول واردکشور می شود و بعد ازتست بازار و وضعیت فروش ،در مراحل بعدی قطعات CKDوارد می شود.

اواخر امسال زانتیای فیس لیفت روانه بازار می شود .در حال حاضر تمام قالب ها و قطعاتش مراحل نهایی را می گذراند و چند ماه دیگر تست خودرو انجام می شود.

بخشهایی ازاین خودرو راتغییر دادیم .چراغ ،سپر جلو و عقب و قسمت هایی از بدنه زانتیا را بهینه کردیم که با قیمت فعلی به بازار عرضه خواهد شد.

همچنین خودروی S90را اواخر امسال تولید می کنیم .

S90 روی پلت فرم ال نود و X90 تولید می شود که البته یکی ،دو کلاس بالاتر از خودروی ال نود خواهد بود.

امیدواریم این خودرو ظرف دو سال آینده با قیمتی حدود 10تا 11میلیون تومان که 3میلیون تومان بیشتر از ال نود است به بازار عرضه شود.

به این ترتیب در برنامه 5 ساله دوم سایپا از 86تا 90 با تنوع محصول از خودرو ارزان قیمت تا بالاترین قیمت یعنی خودروهای ماکسیما و C5سرلوحه سیاست های خود قرار داده است.

***طی سالهای اخیر مباحث زیادی پیرامون استراتژی صنعت خودرو مطرح بوده است. نظر شما دراین باره چیست ؟

استراتژی صنعت خودرو جدا ازاستراتژی کلان صنعت کشور نیست .

متاسفانه ما هنوز ازنظر استراتژی صنعتی چیزی از ندیده ایم و ابلاغیه ای به خودرو سازها نرسیده است.

اما در سایپا یک برنامه استراتژیکی برای فعالیت هایمان تدوین کرده ایم که برمبنای سند چشم انداز بیست ساله تدوین شده است .

در این برنامه پیش بینی شده است سایپا در سال 1404بالغ بر 30هزار میلیارد تومان فروش داشته باشد .یعنی 2میلیون و 200هزار دستگاه خودرو تولید و از این تعداد یک میلیون و 100هزار دستگاه راصادر کند.

درمجموع برآورد می کنیم که اگر در راستای سند چشم انداز بیست ساله ،سیاست های صنعتی کشور ازطریق وزارت صنایع تدوین و ابلاغ شود،به اهداف مشابهی که در برنامه سایپا به آن اشاره شد ،برسیم .

البته این کار نیازمند بازنگری در برخی قوانین و مقررات و ارائه طرح و لوایح به دولت و مجلس است .

***وضیعت صادرات سایپا چگونه است؟

ماتا به حال بیشترین صادرات خودروی سواری را داشتیم .

رقمی در حدود 35هزار خودرو ازسال80به بعد به کشورهای خارجی که بیشتر سوریه بوده ،صادر شده است.

خودروهای صادر شده پراید،نیسان وانت،زانتیاو PKمیباشد.

درحال حاضر هم دو تا پلت صادراتی در کشورهای ونزوئلا و سوریه را در دست احداث داریم که امیدواریم بتوانیم تمامی خودروها را با برند سایپاصادر کنیم .

***این روزها در زمینه مگان ابهاماتی نظیر نداشتن خدمات پس ازفروش مطرح می شود.موضوع چیست؟

پاشنه آشیل صنعت خودرو سازی ،خدمات پس از فروش است . سرمایه گذاری که خودرو سازها در خدمات پس از فروش انجام می دهند به مراتب بیشتر از تولید است.

درباره خودرو مگان هم اصلا شرایط اولیه واردات،بحث خدمات پس از فروش بود.وزارت بازرگانی تا قرارداد خدمات پس از فروش خودروئی را رویت نکند،اجازه ورود به ایران را نمیدهد.

120نمایندگی پارس خودرو در سراسر کشور آمادگی ارائه خدمات پس از فروش مگان را دارند و قرارداد تامین قطعات و خدمات با شرکت رنو بسته شده است. حتی اگر سایپا خلافی را در این زمینه انجام می داد،شرکت رنو با توجه به ضرری که در گذشته ازعدم ارائه خدمات پس از فروش خورده بود،خواستار ضرر و زیان می بود.

وزارت بازرگانی واردات مگان را ازلحاظ تامین قطعات و خدمات پس از فروش مورد تایید قرارداده است.ازطرف دیگر راهنمایی و رانندگی هم شماره گذاری مگان را بلا مانع دانسته است.

سیاستهای سایپا براین است که تمام محصولات تولیدی را با ارائه بهترین خدمات پس از فروش توامان کند.

سایپا با درنظر گرفتن شرایط سخت کمی و کیفی محصولات تولیدی مبناهای همچون تعویض خودروی که دارای نقص فنی باشد را برای افزایش ضریب رضایت مندی مشتری اجرا کرده است.

****طی ماههای اخیر حواشی خاصی شرکت سایپا را با چالش مواجه کرده بود.علل بوجود آمدن این چالشها را چگونه ارزیابی می کنید؟

شرکت های موفق که توانسته اند رشد خوبی داشته باشند بعضا مورد حسادت برخی از افراد قرار می گیرند که این رویه به نظام مدیریتی در ایران صدمه جدی وارد می کند.

به نظر می آید که بعضی از افراد فقط و فقط به خاطر حب و بغض شخصی دست به این گونه اعمال میزنند.

این یک آفت مدیریتی است و متاسفانه بعضی وقت ها شاهد آن هستیم.

من قصد دفاع از خویش را ندارم اما مجموعه ای که در زمان تحویل به اینجانب با میلیونها تومان زیان انباشته در حال ورشکستگی بود ، هم اکنون رتبه اول شرکت های بورسی را به خود اختصاص داده است .سزاوار نبود این چنین برخورد شود.

زیان های بسیار زیاد سهامداران،تنش های فراوانی که در سایپا رخ داد،بحران چند روزه در فروش ازجمله تنهامواردی است که در این ایام اتفاق افتاد.

اینجانب همیشه آغوشم برای کارشناسان و منتقدین بازاست و نقدهای سازنده آنها روی چشم می گذارم.

***شما از سالهای مدیریت خود چه خاطرهای تلخ و چه خاطره شیرینی دارید؟

یکی ازبهترین لحظات زندگی من زمانی است که در کنار کارگران سالنهای تولیدی هستم. علی الخصوص زمانی که زمان صرف نهار و نماز می شود.من یکی از آرزوهایم این ست که همیشه با کارگران کار کنم ،غذا بخورم،نمازبخوانم و پای درد دلشان بشینم.

باور کنید با زبان ساده و شفاف سخن می گویند و با تحقق پروژهای مطروحه در سایپا همگی از عمق وجودشان شادی می کنند.

***شادترینش را بیان کنید؟

من در سال گذشته عامل ازدواج دوتااز کارگران شده بودم که جشن عروسی آنها بهترین روز در طول مدیریت من بود.

اما تلخ ترین لحظه روز نیمه شعبان سال 82 بود که به سالن تولید رفته بودم .آن روزتعطیل رسمی بود و من به این خاطر رفتم که به کارگران بگویم در همه زمانها در کنارشان هستم.

در آن زمان با اشکهای یکی از کارگران مواجه شدم که به دلیل عدم افزایش ودیعه منزل ،صاحبخانه اثاثیه منزلش را به خیابان ریخته بود و این کارگر در گوشه ای از سالن به دوراز چشم دیگران داشت گریه می کرد.

این صحنه برای من بسیار دردآوربود و باتدابیری توانستم گره این کارگر خوب سایپارابازکنم.

***از حدنصاب بیست نمره چه نمره ای را برای خود قائل هستید؟

باتوجه به اهداف متصوره ای که در ذهن دارم و راه طولانی و سختی که درپیش داریم بیش ازنمره 15 را برای خودقائل نیستم.چون تصورمی کنم خیلی بیشترازاینها باید کار کنم.

اما برای مدیران وکارگران شرکت سایپا نمره بیست را قائل هستم.