صنعت خودروسازی ایران در متن تحریم آمریکا رتبه نخست خاورمیانه را

 روزنامه سیدنی مورنینگ هرالد نوشت: در حالی صنعت خودروسازی ایران به بزرگترین صنعت خودروسازی خاورمیانه تبدیل شده است که طی 25 سال گذشته همواره با سنگ اندازی های امریکا رو به رو بوده است.
 ایران جزو موسسین سازمان کشورهای تولید کننده نفت در دهه 1960 بوده و بیش از یک دهم ذخایر نفتی جهان را در خود جای داده است.
این کشور دومین تولید کننده نفت اوپک و چهارمین تولید کننده بزرگ نفت در جهان است.
در عین حال صنعت نفت تنها صنعت پررونق و بزرگ در ایران نیست. جدای از این صنعت، بزرگترین صنعت خودروسازی خاورمیانه و یکی از بزرگترین صنایع خودروسازی در میان کشورهای در حال توسعه در این کشور جای گرفته است.
در حال حاضر صنعت خودروی ایران با تولید سالیانه یک میلیون دستگاه از نظر حجم با صنعت خودروسازی استرالیا برابری می‌کند و از صنعت خودروسازی اندونزی نیز سه برابر بزرگتر است.
جالب آن است که در حالی صنعت خودروسازی ایران توانسته است به بزرگترین صنعت خودروسازی خاورمیانه تبدیل شود که طی 25 سال گذشته همواره با سنگ اندازی های امریکا رو به رو بوده و از سوی این کشور تحریم شده است.
جالب‌تر آن که ایران در بخشی توانسته است به رشد و رونق برسد که می‌‌توان گفت تحت سلطه آمریکا قرار دارد.
صنعت خودروسازی ایران با نیروی کار 150 هزار نفری خود توانسته است در متن تحریم‌های آمریکا رشد کند. این صنعت چهار درصد تولید ناخالص داخلی ایران را تامین می‌کند.
در عین حال این صنعت از نظر کیفی رشد چندانی نداشته است
نیمی از خودروهای موجود در جاده‌های ایران را خودروی پیکان تشکیل می‌دهد. خودرویی که به دهه 1960 باز می‌گردد و شهرهای بزرگ ایران تا حد زیادی آلودگی خود را مدیون آن می‌باشند. این خودرو در واقع همان خودروی هیلمن هانتر انگلیسی است که چهل سال پیش تولید می‌شد.
در میان عوامل داخلی، کشیده شدن دعواهای سیاسی به عرصه صنعت را می‌توان مهمترین علت عقب‌ماندگی کیفی صنعت خودروی ایران دانست. دو شرکت بزرگ خودروسازی ایران یعنی ایران خودرو و سایپا از زمان انقلاب اسلامی تاکنون وضعیت‌های متفاوتی را تجربه کرده‌اند. این شرکت‌ها بارها به صحنه بازی گروه‌های سیاسی تبدیل شده‌اند. صنعت خودروسازی ایران در طی 25 سال گذشته بارها مورد تاخت و تاز قرار گرفته، ملی شده، خصوصی شده و یا در معرض فساد قرار گرفته است.
در عین حال علی‌رغم ابتدایی بودن، از جهاتی دیگر این صنعت تحسین برانگیز و خیره کننده به نظر می‌رسد. کارخانه‌های سایپا و ایران خودرو مناطقی وسیع از غرب تهران را در بر می‌گیرند و در واقع هر یک به منزله شهری در درون شهر تهران هستند. ایران خودرو در منطقه‌ای وسیع واقع شده، دارای ساختمان‌ های بزرگ بوده و حتی یک ایستگاه مترو در کنار آن تعبیه شده است.
این کارخانه در دهه 1960 ساخته شد و در طی سال‌های پس از آن از نظر کمی و کیفی گسترش داده شده است. در عین حال انتقال تکنولوژی چیزی است که در شرایط فعلی این کارخانه به آن نیاز دارد. مسلما آمریکا یکی از موانع و مخالفان مهم انتقال تکنولوژی به ایران است.
این چیزی است که مقامات صنعتی ایران به آن اشاره می‌کنند. علیرضا میرزایی معاون ریاست شرکت ایران خودرو گفت:«اگر تولید پیکان سال ها در ایران ادامه پیدا کرد به این دلیل بود که آمریکا با ایران و اقتصاد ایران سرستیز دارد».
او افزود:«در دهه 1970 کره‌ای ها ما را الگوی خود برای توسعه صنعت خودروسازی شان به حساب می‌آوردند، اما اکنون این ما هستیم که از آن‌ها دنباله روی می‌کنیم.»
وی معتقد است چنانچه دشمنی‌های آمریکا نبود در حال حاضر صنعت خودروسازی ایران حداقل با کره برابری می‌کرد.
مدیر برنامه‌ریزی استراتژیک سایپا داستان یکی از کارشکنی‌های آمریکا در صنعت خودروی ایران را مطرح می‌کند.
حسین مومنی با تایید مذاکرات ایران با شرکت آمریکایی کرایسلر در دهه 1990گفت: شرکت کرایسلر در نظر داشت یکی از محصولات خود با نام پلی ماث را در ایران تولید کند و حتی این محصول در شرایط ایران تحت آزمایش قرار داده شد.
وی افزود:«مذاکرات در این خصوص به پیشرفت خوبی رسید و در این شرایط شرکت کرایسلر می گفت می‌تواند در مقابل مخالفت‌های سیاسی دولت آمریکا ایستادگی کند.»
یکی از مقامات دیگر سایپا در مورد این ماجرا گفت:نشست‌های محتاطانه طرفین در استانبول و دوبی ادامه پیدا کرد و در جریان این مذاکرات توافقی میان دو طرف در مورد جزئیات قیمت و تولید حاصل شد.
وی به انصراف اعلام نشده شرکت کرایسلر از این پروژه اشاره کرد و گفت: «ناگهان، شرکت کرایسلر ناپدید شد. آن‌ها حتی ارتباط خود از طریق دورنویس را نیز با ما قطع کردند».
البته شرکت کرایسلر هرگونه مذاکره با سایپا برای تولید محصولات خود در ایران را تکذیب کرده است.
اورسولا مرتزنیگ، سخنگوی دایملر کرایسلر در این باره گفت: «هیچ فردی از طرف دایملر کرایسلر یا شرکت‌های وابسته به آن با شرکتی از شرکت‌های خودروسازی دولتی یا حتی خصوصی ایران مذاکره‌ای و یا نشستی نداشته است.»
وی تاکید کرد:«به هیچ فردی اجازه داده نشده است تا از سوی دایملر کرایسلر یا شرکت‌های وابسته به آن با شرکت‌های ایرانی مذاکره کند و یا نشستی ترتیب دهد.»
برخلاف شرکت‌های آمریکایی‌، شرکت‌های خودروسازی کشورهای دیگر با نادیده گرفتن آمریکا وارد عرصه صنعت ایران شده‌اند.
برای شرکت‌های خودروسازی بسیار سخت است کشوری با 70 میلیون جمعیت را نادیده بگیرند و از بازار بزرگ آن چشم‌پوشی کنند. به ویژه آن که بازار کشورهای دیگر به اشباع رسیده باشد.
در حال حاضر شرکت کره‌ای کیا نوعی پراید را در ایران تولید می‌کند.پژوی فرانسه نیز انواعی از خودروهای خود مثل 405 و 206 را در ایران تولید می‌کند.اخیرا شرکت رنوی فرانسه نیز با 300 میلیون دلار سرمایه‌گذاری در نظر دارد انواعی از خودروهای لوگان و مگان را در این کشور تولید نماید.حتی طرح‌هایی برای تولید مرسدس نیز در ایران تهیه شده است.
چنین پروژه‌هایی سودهای سرشاری را برای شرکت‌های خارجی به دنبال می‌آورند.
در عین حال علی‌رغم رونق فعلی صنعت خودرو‌سازی در ایران نگرانی‌هایی نیز بر این صنعت سایه افکنده است. این صنعت پس از نفت بزرگترین صنعت ایران است و لذا می‌توان گفت پس از نفت دومین هدف امریکا در صورت هر گونه اقدام خصمانه خواهد بود.
از این رو شرکت‌های ایران خودرو و سایپا سه مرحله فعالیتی را برای خود ترسیم کرده‌اند. مرحله سبز زمانی است که روابط ایران و آمریکا عادی می‌شود و صنعت خودروسازی ایران امکان می‌یابد به طور آزادانه با جهان خارج ارتباط برقرار کند. مرحله زرد که در واقع شرایط فعلی است مرحله‌‌ای است که در آن حالت نه جنگ و نه صلح بین دو کشور برقرار است. مرحله قرمز نیز مربوط به زمانی است که جنگی میان دو کشور در می‌گیرد.