یک سوم مصرف بنزین و گازوئیل خاورمیانه به ایران اختصاص دارد

موسسه تحقیقات انرژی گلوبال فکتس گزارش جامعی را در مورد وضعیت مصرف و تولید بنزین و گازوئیل در ایران پرداخته است .

بر اساس این گزارش از کل بنزین مصرفی در خاورمیانه بیش از 36 درصد آن در ایران به مصرف می رسد.

میزان کل مصرف بنزین خاورمیانه در سال 2007 به بیش از 12/1 میلیون بشکه در روز رسید که سهم ایران از این رقم بیش از 7/36 درصد معادل 1/410 هزار بشکه در روز بوده است . سهم عربستان نیز در این بین 9/29 درصد ، عراق 8/13 درصد ، امارات 8/6 درصد ، کویت 8/4 درصد ، قطر 8/1 درصد و سایر کشورهای منطقه نیز 2/6 درصد بوده است .

از نظر میزان مصرف گازوئیل در خاورمیانه نیز ایران در رتبه نخست قرار دارد.در سال 2007 به طور متوسط روزانه بیش از 45/1 میلیون بشکه گازوئیل مصرف شد که سهم ایران بیش از 7/37 درصد معادل 7/589 هزار بشکه بوده است. سهم عربستان نیز 6/36 درصد ، عراق 7/9 درصد ، امارات 8/5 درصد ، یمن 7/3 درصد ، کویت 5/2 درصد و سایر کشورهای منطقه نیز 3/4 درصد بوده است .

بر اساس گزارش گلوبال فکتس طی سالهای 2000 تا 2006 روند مصرف بنزین در ایران با رشد چشمگیر 7/9 درصد در سال روبرو بوده است . رشد فزاینده تقاضا و کمبود ظرفیت تولید ، ایران را مجبور به واردات بیش از پیش بنزین نموده است .

وجود خودروهای فرسوده، بهره وری پایین خودروهای تولیدی توسط کارخانه های داخلی و پایین بودن قیمت بنزین از مهمترین علل رشد چشمگیر مصرف بنزین در ایران به شمار می رود .

قبل از اجرای طرح سهمیه بندی بنزین ، واردات بنزین ایران رکورد 223 هزار بشکه در روز را ثبت کرده است . اگرچه اجرای طرح سهمیه بندی بنزین مشکلات زیادی را در روزهای نخست برای مردم به وجود آورد ولی موجب کاهش چشمگیر واردات شد . در نتیجه این طرح واردات بنزین ایران از 204 هزار بشکه در روز به کمتر از 94 هزار بشکه در روز رسید .

قیمت هر لیتر بنزین در ایران هم اکنون 11 سنت ، هر لیتر گازوئیل 8/1 سنت ، نفت سفید 8/1 سنت ، بنزین هواپیما 4/15 سنت و نفت کوره یک سنت است .

گلوبال فکتس با اشاره به تورم زا بودن افزایش شدید قیمت بنزین اعلام کرد دولت ایران اجرای طرح سهمیه بندی و گاز سوز کردن خودروها را به عنوان دو راهکار خود برای مهار هزینه های فزاینده در این بخش انتخاب کرده است.

کارشناسان معتقدند افزایش ناگهانی قیمت بنزین تاثیرات زیادی بر رشد فزاینده تورم در اقتصاد ایران خواهد داشت و موجب افزایش 15 تا 20 درصدی نرخ تورم خواهد شد . مهمترین آثار سهمیه بندی بنزین عبارتند از کاهش مصرف و کاهش قاچاق سوخت . با اجرای این طرح میزان مصرف بنزین در ایران از 491 هزار بشکه در روز به کمتر از 358 تا 371 هزار بشکه در روز رسیده است . بر اساس برآوردهای به عمل آمده میزان قاچاق سوخت نیز پس از اجرای طرح سهمیه بندی ، روزانه 30 تا 40 هزار بشکه کاهش یافته است .

به علاوه دولت قصد دارد تعداد خودروهای دوگانه سوز را به بیش از چند میلیون دستگاه افزایش دهد . تعداد جایگاههای عرضه سی ان جی از 377 جایگاه در دسامبر 2006 به بیش از 550 جایگاه تا اکتبر 2007 افزایش یافته است و این رقم به بیش از هزار جایگاه خواهد رسید .

این گزارش به وجود محدودیتهایی برای افزایش تولید خودروهای گاز سوز در ایران اشاره می کند که عبارتند از: محدودیت واردات کیت های سی ان جی ، چالشهای راه اندازی جایگاههای عرضه سی ان جی به خصوص در شهرهای بزرگی مثل تهران و هزینه بالای مورد نیاز برای راه اندازی این جایگاهها .

علاوه بر این افزایش چشمگیر مصرف گاز طبیعی نیز افزایش تولید خودروهای دو گانه سوز را با چالش جدی روبرو خواهد کرد .

پیش بینی می شود میزان مصرف گاز طبیعی در بخش حمل و نقل طی سالهای 2007 تا 2015 بیش از 8/39 درصد افزایش یابد . با این حال پیش بینی می شود تا سال 2012 میزان واردات بنزین ایران صفر شود و این کشور می تواند با توجه به افزایش ظرفیت پالایشگاههای خود به صادرات بنزین اقدام کند .

تا قبل از سال 2005 ایران صادر کننده گازوئیل به شمار می رفت ولی به علت رشد فزاینده مصرف این کشور از سال 2006 به وارد کننده گازوئیل تبدیل شد . کمبود عرضه گاز طبیعی برای مصرف نیروگاهها یکی از مهمترین علل افزایش واردات گازوئیل به شمار می رود . پیش بینی می شود به علت کمبود گاز طبیعی ، ایران به واردات گازوئیل طی سالهای 2008 تا 2010 ادامه دهد .

همچنین پیش بینی می شود مصرف بنزین ایران طی سالهای 2007 تا 2015 سالیانه 9/3 درصد و مصرف گازوئیل نیز در این مدت بیش از 4/3 درصد رشد داشته باشد . این رقم طی سالهای 2000 تا 2006 به ترتیب بیش از 7/9 و 9/3 درصد بوده است .