پیشتر خودرو دوو سییلو که تولید آن در سال 1378 با همکاری گروه خودروسازی کرمان و شرکت کرهیی دوو آغاز و با استقبال خوبی هم در داخل روبهرو شده بود، در سال 1382 با خرید سهام مربوط به آن توسط شرکت آمریکایی جنرالموتورز در بازار ایران به پایان خط رسید و از این فرصت محروم شد.
امروز نیز نمونه همان اتفاق در حال تکرار است و این بار آمریکاییها خریدار سهام شرکت فرانسوی پژو شدهاند که برند آن بیش از 40 درصد بازار خودرو ایران را در اختیار دارد. البته به نظر نمیرسد اتفاق دوو برای پژو تکرار شود و حضور آمریکاییها اختلالی در بازار ایران ایجاد نخواهد کرد، چرا که صنعت خودرو ایران شرایط 9 سال پیش را ندارد و وضعیت اقتصادی اروپاییها هم به گونهای نیست که بتوانند ناملایمتیها را به راحتی تحمل کنند.
آغاز دردسرهای پژو
ایام تعطیلات نوروزی امسال بود که شرکت پژو در راستای سفارشهای شریک آمریکاییاش اعلام کرد، صادرات قطعه به ایران را به حالت تعلیق درآورده است، اما با توجه به درصد بالای عمق ساخت داخل در محصولات تحت برند پژو در ایران، تعلیق فعالیتهای این شرکت در این حوزه بیش از آن که مشکلی را برای خودروسازان ایرانی ایجاد کند، این شرکت فرانسوی را دچار دردسر کرد؛ به طوری که خبرگزاری فرانسه از پاریس گزارش کرد که فعالیتها در یکی از کارخانههای خودروسازی پژو در شمال شرقی فرانسه به دلیل توقف صادرات قطعات این شرکت به ایران به حالت تعلیق درآمده است.
مدیریت شرکت پژو سیتروئن در همان موقع 220 تن از کارگران کارخانه «وسول» را از کار اخراج کرد. طبق اعلام مسئولان پژو، این خودروساز فرانسوی با بحران کاهش فروش و افزایش هزینهها مواجه و در تلاش بوده که با تعدیل نیرو به میزان زیادی از هزینه هایش بکاهد.
این در حالی است که رنو، دومین خودروساز فرانسه، با رد درخواستهای مطرح شده برای قطع روابطش با ایران تاکید کرد که به تولیدش در ایران ادامه خواهد داد. به طور حتم، رنو به خوبی میدانسته که از ناحیه خروج از بازار بزرگ و رو به گسترش ایران دچار چه ضرر و زیانهایی خواهد شد.
ادامه بحران در پژو
به فاصله چهار ماه از اتفاق کارخانه وسول و در حالی که هنوز روابط پژو و ایرانخودرو دستخوش تغییرات چندانی نشده، بزرگترین خودروساز فرانسه از اخراج 8000 تن از نیروهای کاریاش خبر داد.
جمعه گذشته پژو سیتروئن اعلام کرد که قصد دارد یکی از کارخانههای خودروسازیاش را تعطیل کند. افزایش زیاندهی و کاهش فروش، اصلیترین دلیل تعطیلی کارخانه پژو اعلام شده است. کارخانه پژو در نزدیکی پاریس که بیش از 3000 کارگر دارد، قرار است در سال 2014 تعطیل شود. این برای نخستین بار طی 20 سال اخیر است که یک کارخانه خودروسازی در فرانسه به این شکل تعطیل میشود. همین موضوع موجب نگرانی دولتمردان فرانسوی نیز شده است؛ به طوری که برخی وزیران اقتصادی آن بر حمایت بیش از پیش از این شرکت تاکید کرده و نارضایتی خود را با روند بهوجود آمده اعلام کردند.
به نظر میرسد خروج پژو و از دست دادن بزرگترین بازار خودرویی خاورمیانه و البته خدشهدار شدن سابقه این شرکت در ایران همان تحریمی است که این شرکت به انتخاب خود با آن مواجه شده است.
دلایل متضرر شدن پژو از قطع رابطه با ایران
در حال حاضر ایران خودرو محصولات پژو 206، 405، 207 آی و پارس را تحت برند پژو در ایران تولید میکند که درصد عمق ساخت داخل آنها در سالهای اخیر افزایش چشمگیری داشته است؛ بهگونهای که در حال حاضر تنها بخش اندکی از قطعات این محصولات وابسته به خارج از کشور است که میتوان این قطعات را به جای شرکت پژو از دیگر تولیدکنندگان خارجی تامین کرد. از آن گذشته خروج پژو از این حوزه، بستر لازم را برای داخلیسازی 100 درصدی قطعات خودرویی و قطع کامل وابستگی به خارج از کشور فراهم خواهد کرد.
سال گذشته مدیرعامل ایران خودرو در خصوص اثرات تحریم بر همکاریهای مشترک ایران خودرو با شرکت پژو فرانسه اظهار کرده بود که با اقدامات صورت گرفته در سالهای اخیر 80 درصد محصولات تولیدی این شرکت داخلی بوده و وابستگی چندانی به خارج از کشور ندارد.
جواد نجمالدین تاکید کرده بود که ایران خودرو و پژو ارتباط و منافع مشترکی با هم دارند، با این حال اگر آنها بخواهند ما را تحریم کنند، ما نیز منافع آنها را تحریم خواهیم کرد.
تنها در سه ماه نخست سال 2008 از 132 هزار خودروی به فروش رفته در خارج از فرانسه 66700 خودرو مربوط به ایران بوده است (بیش از 50درصد) در حالی که در همین مدت تنها 32000 خودرو در کل اروپا و فقط 9900 اتومبیل در بازار بزرگ چین به فروش رفته است.
ایران بزرگترین شریک تجاری شرکت پژو سیتروئن در خارج از فرانسه است. این شرکت در ابتدای دهه جاری سالانه 3.1 میلیون خودرو تولید و 5.6 درصد تولید جهانی خودرو را در اختیار داشته است. در برنامه همکاریهای مشترک ایران خودرو با پژو مقرر شده بود که تا امسال (1391) شمار محصولات برند پژو در ایران خودرو به 500 هزار دستگاه افزایش یابد که سهم بالایی از محصولات این خودروساز را در بر میگیرد.
در سه ماه نخست سال 2008 از 132 هزار خودرو به فروش رفته در خارج از فرانسه 66 هزار و 700 خودرو مربوط به ایران بوده است (بیش از 50درصد) در حالی که در همین مدت تنها 32 هزار خودرو در کل اروپا و فقط 9900 اتومبیل در بازار بزرگ چین به فروش رفته است. شرکت پژو سیتروئن دو سال پیش بحران بزرگی را پشت سر نهاد و با زیانی یک میلیارد یورویی کل درآمدهایش با 22 درصد کاهش به 23.5 میلیارد یورو رسید.
حالا با یک حساب سرانگشتی میتوان متوجه شد که اگر ایران واردات 5.2 میلیاردی خود را از صنعت خودرو فرانسه معلق کند، چه سرنوشتی در انتظار فرانسویها خواهد بود. وضعیتی که فرانسوا اولاند - رییس جمهوری جدید - فرانسه را بر آن داشته که با احساس نگرانی از آسیب وارده به اقتصاد فرانسه از این منظر، نسبت به آن واکنش نشان داده و نگرانی و اعتراضش را به روند در پیش گرفته شده ابراز کند. شاید این همان تعبیر سخنان محمدرضا رحیمی معاون اول ریاست جمهوری باشد که سال گذشته از "اخمی کارساز" سخن گفته بود که میتواند خودروسازی فرانسه را با مشکل مواجه کند.